Οι εξαγωγές αμερικανικού φυσικού αερίου πυροδότησαν την κρίση στην Ουκρανία
Πίσω από την κρίση στην Ουκρανία: Ο αποκλεισμός της Ρωσίας και η άλωση της ευρωπαϊκής αγοράς φυσικού αερίου! Αυτός ήταν ο στόχος των Αμερικανών και το άμεσο ζητούμενο πίσω από την κλιμάκωση της έντασης με την Ρωσία που έφτασε στο αδιανόητο σημείο ο Λευκός Οίκος να προαναγγέλλει ακόμη και την ημέρα έναρξης της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία!
Η στάση ωστόσο των ΗΠΑ χρήζει ερμηνείας. Η τακτική περικύκλωσης της Ρωσίας που ακολουθούν από το 1999 όταν υλοποιήθηκε η πρώτη διεύρυνση του ΝΑΤΟ και μετά, κατά παράβαση όσων είχαν ρητώς συμφωνηθεί με την πτώση του τείχους του, εξηγεί πλήρως τις ανησυχίες της Μόσχας για την υπονόμευση των εγγυήσεων ασφαλείας. Δεν ερμηνεύει ωστόσο πειστικά την κλιμάκωση που επιδεικνύουν εσχάτως οι ΗΠΑ έχοντας αναγάγει την επίθεση της Ρωσίας σε πρώτο τους μέλημα.
Πλαστές ειδήσεις δια χειρός Λευκού Οίκου
Κι όσο δεν γίνεται η επίθεση, τόσο διαμορφώνουν τους όρους για να συμβεί (από την αποστολή χιλιάδων ΝΑΤΟϊκών στρατιωτών σε Βουλγαρία, Πολωνία και Ουκρανία, μέχρι την εκκένωση των δυτικών πρεσβειών) φθάνοντας στο σημείο ακόμη και να την παρουσιάζουν ως πραγματικότητα! Ο τίτλος του ειδησεογραφικού πρακτορείου Bloomberg «Η Ρωσία εισβάλλει στην Ουκρανία» στις 5 Φεβρουαρίου, για τον οποίο ζήτησαν συγνώμη την ίδια μέρα, δεν ανοίγει απλώς μια καινούργια σελίδα στην ιστορία των πλαστών ειδήσεων (fake news) που δημοσιεύουν μεγάλα Μέσα Ενημέρωσης. Η «είδηση», εκπορευόμενη πιθανότατα από το ίδιο το Πεντάγωνο, τέσταρε τα ρωσικά αντανακλαστικά, εξετάζοντας τις αντιδράσεις των άμεσα και έμμεσα ενδιαφερομένων σε όλο τον κόσμο κι επεδίωκε να πυροδοτήσει πανικό σε Ευρώπη και ΗΠΑ.
Το ερώτημα παρόλα αυτά παραμένει: Η πρόσφατη ένταση στην Ουκρανία ερμηνεύεται πλήρως στο πλαίσιο της στρατηγικής έντασης που ξεκίνησε το 1997; Είναι απλώς και μόνον ένα ακόμη τούβλο στον τοίχο που χτίζουν οι ΗΠΑ περιμετρικά της Ρωσίας;
Οι εξελίξεις στην Ουκρανία δεν μπορούν να ερμηνευτούν ανεξάρτητα από ένα οικονομικό «θαύμα» που έχει συντελεστεί στις ΗΠΑ τα τελευταία επτά χρόνια, το οποίο πιστώνεται εξ ολοκλήρου ο Ντόναλντ Τραμπ. Είναι το επίτευγμα της έκρηξης των εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Μέχρι το 2016 οι εξαγωγές αερίου των ΗΠΑ συγκρίνονταν με της …Ελλάδας, ήταν σχεδόν ανύπαρκτες! Έκτοτε ακολουθούν μια θεαματική αύξηση σε σημείο τέτοιο ώστε οι προοπτικές για το 2022 να προεξοφλούν ότι οι αμερικανικές εξαγωγές θα υπερκεράσουν ακόμη κι εκείνες του Κατάρ και της Αυστραλίας, που εκ παραδόσεως διατηρούσαν τα σκήπτρα στο εξαγωγικό εμπόριο του υγροποιημένου φυσικού αερίου, κι έτσι οι ΗΠΑ θα γίνουν η πρώτη χώρα εξαγωγέας φυσικού αερίου.
Η τεχνολογία της υγροποίησης του φυσικού αερίου, όπως πραγματοποιείται στους -162 βαθμούς Κελσίου (ή -260 βαθμούς στην κλίμακα Φαρενάιτ), εξασφαλίζει ιδανικές συνθήκες για την διεθνή μεταφορά του, καθώς επιτρέπει την συμπύκνωσή του σε μια κλίμακα 1/600. Δηλαδή 1 μονάδα υγροποιημένου φυσικού αερίου, μετά την από-υγροποίησή του παρέχει 600 μονάδες φυσικού αερίου διαθέσιμο προς χρήση. Έτσι, η υγροποίησή του βοηθάει ώστε να ξεπερασθεί το πρόβλημα της απουσίας αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου, όπου μεσολαβούν για παράδειγμα ωκεανοί, και διευκολύνει το διεθνές εμπόριο.
Σημείο καμπής για την αμερικανική επιτυχία ήταν ο Δεκέμβριος του 2021, όταν για πρώτη φορά οι αμερικανικές εξαγωγές υπερέβησαν τόσο τις Καταριανές όσο και τις Αυστραλιανές. Η αύξηση των αμερικανικών εξαγωγών προήλθε κυρίως από την Ευρώπη κι οφειλόταν σε έναν μακροπρόθεσμο λόγο και έναν συγκυριακό. Ο μακροπρόθεσμος λόγος σχετίζεται με την επιταχυνόμενη πράσινη μετάβαση. Δοθέντος ότι το φυσικό αέριο παρότι ορυκτό μεν καύσιμο συμβάλει λιγότερο στην κλιματική αλλαγή από τον άνθρακα και το πετρέλαιο, χρησιμοποιείται ευρέως και σε βαθμό υπερβολής ως καύσιμο-γέφυρα για την μετάβαση στις ΑΠΕ.
Η ραγδαία αύξηση των αμερικανικών εξαγωγών ωστόσο ουδέποτε θα είχε συμβεί αν δεν είχε μεσολαβήσει η κρίση στην Ουκρανία, που λειτούργησε σαν από μηχανής Θεός για την αμερικανική ενεργειακή βιομηχανία! Ειδικότερα, η καθυστέρηση της έναρξης λειτουργίας του αγωγού Nord Stream 2 στέρησε από τις ευρωπαϊκές αγορές φθηνή καύσιμη ύλη, που ήρθαν να υποκαταστήσουν οι αμερικάνοι παραγωγοί, οι οποίοι προσφέρουν στην Ευρώπη ακριβότερο φυσικό αέριο. Ενδιαφέρον εδώ μάλιστα έχει ότι κόμματα και πολιτικοί που εμφανίζονται ως σταυροφόροι στην μάχη ενάντια στο ρωσικό φυσικό αέριο, λόγω της έκλυσης μεθανίου, όπως οι Πράσινοι της Γερμανίας που τάσσονται ακόμη κι ενάντια στην λειτουργία του Nord Stream 2, σφυρίζουν αδιάφορα τώρα που το αμερικανικό φυσικό αέριο πλημμυρίζει την Ευρώπη!
Εντεινόμενος ανταγωνισμός
Ωστόσο, τα αμερικανικά πρωτεία στο βάθρο των παγκόσμιων εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου δεν θα μακροημερεύσουν. Επενδύσεις μαμούθ που ήδη πραγματοποιεί το Κατάρ σε νέες αποβάθρες και εγκαταστάσεις υγροποίησης προεξοφλούν ότι το 2026 το Κατάρ θα διεκδικήσει ξανά την πρώτη θέση που κατείχε εκ παραδόσεως, εκτός κι αν… Εκτός κι αν οι Αμερικάνοι κάνουν ξανά την έκπληξη ανατρέποντας τις προβλέψεις μέσω για παράδειγμα της εκτόπισης της Ρωσίας από την δυτικοευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου, που έχει εξελιχθεί σε μείζον εμπόδιο για τις ΗΠΑ.
Η ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου άνοιξε διάπλατα για τις ΗΠΑ το 2016, με αφορμή τις απειλές του Τραμπ εναντίον του ευρωπαϊκού προστατευτισμού. Οι Βρυξέλλες τότε, για να σώσουν την γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία που ήταν στο στόχαστρο του αμερικανικού προέδρου δέχθηκαν να προχωρήσουν στην κατασκευή τερματικών σταθμών υποδοχής, με ευρωπαϊκά κεφάλαια μάλιστα, δηλαδή των φορολογουμένων, και να αυξήσουν έτσι την εισαγωγή LNG. Η ευρωπαϊκή υποχώρηση απέναντι στους αμερικανικούς εκβιασμούς ενδύθηκε με τα «μεταξωτά» της Πράσινης μετάβασης και της ενεργειακής ασφάλειας, η οποία υποτίθεται ότι απειλείται όσο οι εισαγωγές αερίου γίνονται από τη Ρωσία, μέσω αγωγών.
Έτσι, φτάσαμε στην ενεργειακή άλωση της ευρωπαϊκής αγοράς, που είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος καταναλωτής φυσικού αερίου στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ, ενώ εισάγει το 90% των αναγκών της. Ορισμένα μεγέθη είναι ενδεικτικά. Για παράδειγμα, το 23% των αμερικανικών εξαγωγών LNG το 2021 έφτασε στην ΕΕ. Από 14,2 δισ. κυβικά μέτρα το 2019 οι αμερικανικές εξαγωγές LNG στην ΕΕ το 2019, αυξήθηκαν σε 18,7 δισ. το 2020 και σε 22,2 δισ. το 2021. Το 2019 ενώ στην ΕΕ έφτασαν 154 πλοία LNG από τις ΗΠΑ, το 2020 έφτασαν 201 και το 2021 έδεσαν 246 πλοία!
Σημασία ωστόσο έχει ότι δεν είμαστε καν στην μέση του αμερικανικού πυρετού του υγροποιημένου αερίου. Τα επόμενα χρόνια προβλέπεται μια πλημμυρίδα επενδύσεων που για το τρέχον έτος (οπότε αναμένεται να παραδοθούν 24 νέες μονάδες υγροποίησης) αναμένεται να δώσουν τα πρωτεία στις ΗΠΑ στο επίπεδο των μονάδων υγροποίησης αερίου. Μέχρι το Νοέμβριο του 2021 η παραγωγική ικανότητα των μονάδων υγροποίησης αερίου στις ΗΠΑ έφτανε τα 9,5 Bcf/d (δισεκατομμύρια κυβικά πόδια ανά ημέρα) και στο ύψιστο σημείο λειτουργίας τους έφταναν τα 11,6 Bcf/d. Μέχρι το τέλος του 2022 η ονομαστική παραγωγική ικανότητα θα έχει αυξηθεί περίπου κατά 20%, φτάνοντας τα 11,4 Bcf/d, ενώ στο ανώτερο τους σημείο τα 13,9 Bcf/d!
Η αναβάθμιση των αμερικανικών υποδομών θα δώσει νέα ώθηση στις αμερικανικές εξαγωγές σε βάρος άλλων κρατών και εταιρειών που εισάγουν φυσικό αέριο στην γηραιά ήπειρο. Μέχρι στιγμής στην Ευρώπη, πέραν του υγροποιημένου αερίου που φτάνει από την Ασία (όλο και λιγότερο) και τις ΗΠΑ (όλο και περισσότερο), μέσω αγωγών εισάγεται αέριο από την Αλγερία, τη Νορβηγία και τη Ρωσία. Ειδικότερα η Ρωσία εξάγει φυσικό αέριο μέσω 4 αγωγών: τον Nord Stream που διέρχεται από τη Βαλτική και καταλήγει στην Γερμανία, τον Yamal που μέσω της Λευκορωσίας καταλήγει στην Πολωνία, τον αγωγό της Ουκρανίας και τέλος τον Turkstream που μέσω της Μαύρης Θάλασσας και της Τουρκίας καταλήγει στη Βουλγαρία.
Τα διαθέσιμα στοιχεία, από το Ινστιτούτο Bruegel, για τα προηγούμενα έτη παρότι δείχνουν την άνοδο του μεριδίου του LNG (από 8% το 2015 σε 18% το 2021) δεν δείχνουν την αλλαγή που έχει συντελεστεί σε βάρος της Ρωσίας τους τελευταίους μήνες. Εξετάζοντας τα έτη, η συμμετοχή της Ρωσίας μάλιστα αυξήθηκε, από 36% το 2015 σε 38% το 2021.
Αν ωστόσο εξετάσουμε τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί σε μια μικρότερη χρονική περίοδο, για παράδειγμα την 3η εβδομάδα του τρέχοντος έτους (17-23/1, που είναι η εβδομάδα για την οποία υπάρχουν τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία, με άλλα λόγια επιλέγηκε τυχαία) και αντιπαραβάλλουμε την προέλευση των εισαγωγών φυσικού αερίου στην ΕΕ με την αντίστοιχη εβδομάδα του 2021 (11-17/1), φαίνεται πεντακάθαρα η ανυπέρβλητη …αξία της κρίσης στα σύνορα της Ουκρανίας. Αποδεικνύεται δηλαδή γιατί η εισβολή της Ρωσίας έπρεπε να εφευρεθεί… Αν γινόταν δε, θα ήταν θείο δώρο για τον Μπάιντεν και την βιομηχανία φυσικού αερίου των ΗΠΑ!
Παρατηρούμε συγκεκριμένα ότι ο σχεδόν τριπλασιασμός των εισαγωγών LNG στην ΕΕ (από 12,1% του συνόλου των εισαγωγών το 2021 σε 32,9% το 2022) συντελέστηκε όχι μόνο σε βάρος των ρωσικών εισαγωγών που μειώθηκαν στο μισό (από 32,2% το 2021 σε 16,3% το 2022). Συντελέστηκε ακόμη και σε βάρος των εισαγωγών από τη Νορβηγία (από 27,5% το 2021 σε 25,6% το 2022) και την Αλγερία (από 7,4% το 2021 σε 6,1% το 2022).
Η ραγδαία αύξηση των εισαγωγών LNG στην Ευρώπη τις τελευταίες εβδομάδες προσφέρει πολλά και χρήσιμα κι άκρως ανησυχητικά συμπεράσματα, όπως:
Πρώτον, ακόμη και πριν την ένταση στην Ουκρανία που προκάλεσαν οι ΗΠΑ οι ευρωπαϊκές εισαγωγές ήταν αρκετά διαφοροποιημένες. Δεν υφίσταται κανένας κίνδυνος η Ευρώπη να εξαρτηθεί από τη Ρωσία, σε σημείο να κινδυνεύει η ασφάλειά της αν ο Πούτιν αποφασίσει να κλείσει τις στρόφιγγες, όπως κινδυνολογούν οι ΗΠΑ. Κατά συνέπεια, το φάντασμα της ενεργειακής εξάρτησης είναι μύθος που βολεύει τους Αμερικάνους με στόχο να αλώσουν την ευρωπαϊκή αγορά.
Δεύτερο, δοθέντος ότι οι αμερικανικές εισαγωγές μείωσαν όχι μόνο τις ρωσικές, αλλά κι εκείνες της Αλγερίας και της Νορβηγίας, αν κάποιος απειλεί την σχετική και περιορισμένη έστω αυτάρκεια της Ευρώπης και της ευρύτερης περιοχής, πχ της Μεσογείου, είναι οι ΗΠΑ, που εμφανίζονται ως οι εγγυητές της ευρωπαϊκής ενεργειακής ανεξαρτησίας.
Τρίτο, το υγροποιημένο σχιστολιθικό φυσικό αέριο των ΗΠΑ εξάγεται με την πιο καταστροφική για τη φύση τεχνολογία. ΕΕ και Μπάιντεν δηλαδή, που κατά τ’ άλλα κόβονται για την πράσινη μετάβαση, εμφανίζονται να την υπηρετούν σβήνοντας με το ένα χέρι ρυπογόνα φουγάρα και χρηματοδοτώντας με το άλλο χέρι εξορύξεις που προκαλούν ανεπανόρθωτη ζημιά στο περιβάλλον.
Τέταρτο, η ελεύθερη αγορά και το συμφέρον του καταναλωτή είναι μύθοι για αφελείς. Οι συμφωνίες κλείνονται με πολιτικούς όρους πίσω από κλειστές πόρτες και σε βάρος των ευρωπαίων καταναλωτών, που βλέπουν να κλείνουν τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας από εγχώριο λιγνίτη και άνθρακα και πληρώνουν πανάκριβα το βρόμικο εισαγόμενο αμερικανικό αέριο, με αποτέλεσμα την αύξηση της ενεργειακής φτώχειας.
Πέμπτο, και σημαντικότερο, η κρίση στην Ουκρανία δεν έληξε. Οι ΗΠΑ θα επανέλθουν, θα επανέρχονται ξανά και ξανά έτοιμες να δημιουργήσουν κι άλλα Ιράκ, κι άλλα Αφγανιστάν κι άλλες Συρίες στην Ευρώπη, με άμεσο στόχο να μην τεθεί σε λειτουργία ο αγωγός Nord Stream 2. Μόνο τυχαία δεν ήταν η δήλωση του γερμανού καγκελάριου Ο. Σολτς από την Ουάσιγκτον, σε αντίθεση με την παραδοσιακή γερμανική γραμμή, ότι σε περίπτωση επίθεσης της Ρωσίας ο νέος αγωγός δεν πρόκειται να γεμίσει ποτέ με αέριο. Απώτερος δε στόχος των Αμερικάνων είναι η εκπαραθύρωση της Ρωσίας από την ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου! Σε αυτό το βωμό οι Αμερικάνοι δεν θα διστάσουν να προκαλέσουν νέα ποτάμια αίματος…
