Υπάρχει μία προεκλογική δέσμευση του προς τους Ολλανδούς ψηφοφόρους που στοιχειώνει κυρίως τις Βρυξέλλες περισσότερο από κάθε άλλη: Ένα δημοψήφισμα για την αποχώρηση από την ΕΕ...
Ο κατά του Ισλάμ, ευρωσκεπτικιστής ριζοσπάστης Γκερτ Βίλντερς προβλέπεται να είναι ο μεγάλος νικητής στις ολλανδικές εκλογές. Με σχεδόν όλες τις ψήφους καταμετρημένες, σε ένα δραματικό αποτέλεσμα που θα συγκλονίσει την ευρωπαϊκή πολιτική, το Κόμμα Ελευθερίας του (PVV) πρόκειται να κερδίσει περίπου 37 από τις 150 έδρες στο κοινοβούλιο —υπερδιπλάσιο από τον αριθμό που εξασφάλισε στις εκλογές του 2021, σύμφωνα με τα Exit Polls.
Η συμμαχία Εργατικών-Πράσινων του Frans Timmermans προβλέπεται να πάρει τη δεύτερη θέση, κερδίζοντας 25 έδρες —ένα μεγάλο άλμα από τις σημερινές 17. Η Dilan Yeşilgöz, διάδοχος του απερχόμενου πρωθυπουργού Mark Rutte ως επικεφαλής του κεντροδεξιού VVD, υπέστη μεγάλες απώλειες και βρίσκεται σε πορεία να πάρει 24 θέσεις, 10 λιγότερες από πριν, σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα.
Η νίκη του Wilders θα βάλει την Ολλανδία σε καλό δρόμο —ενδεχομένως— για μια δραματική αλλαγή κατεύθυνσης, μετά τις τέσσερις διαδοχικές κεντρώες κυβερνήσεις του Rutte. Το ερώτημα τώρα, ωστόσο, είναι εάν κάποια άλλα κόμματα είναι πρόθυμα να συνεργαστούν με τον Wilders για να σχηματίσουν συνασπισμό. Παρά το γεγονός ότι αναδεικνύεται ως το μεγαλύτερο κόμμα, θα δυσκολευτεί να βρει μια συνολική πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.
Ωστόσο, υπάρχει μία προεκλογική δέσμευση του Geert Wilders προς τους Ολλανδούς ψηφοφόρους που στοιχειώνει κυρίως τις Βρυξέλλες περισσότερο από κάθε άλλη: Ένα δημοψήφισμα για την αποχώρηση από την ΕΕ.
Επτά χρόνια αφότου οι Βρετανοί ψήφισαν υπέρ του Brexit, το λεγόμενο ψηφοδέλτιο του Nexit ήταν ο πυρήνας της τελικά επιτυχημένης προεκλογικής εκστρατείας του ακροδεξιού ηγέτη στην Ολλανδία. Και ενώ ο Wilders έχει αμβλύνει την αντι-ισλαμική ρητορική του τις τελευταίες εβδομάδες, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι θέλει να αποδυναμώσει τον ευρωσκεπτικισμό του μετά τη εκλογική του νίκη-σοκ.
Ακόμα κι αν οι Ολλανδοί ψηφοφόροι δεν πειστούν να ακολουθήσουν τους Βρετανούς στην έξοδο από την ΕΕ -οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι είναι απίθανο- υπάρχουν όλες οι ενδείξεις ότι μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία του Wilders στη Χάγη θα εξακολουθεί να είναι εφιάλτης για τις Βρυξέλλες.
Η θέση για τον Wilders γύρω από το τραπέζι της συνόδου κορυφής της ΕΕ θα μεταμορφώσει τη δυναμική, μαζί με άλλους ακροδεξιούς και εθνικιστές ηγέτες που ήδη βρίσκονται στη θέση τους. Ξαφνικά, οι πολιτικές που κυμαίνονται από τη δράση για το κλίμα, τη μεταρρύθμιση της ΕΕ και ακόμη και τα όπλα για την Ουκρανία θα τεθούν προς συζήτηση, ακόμη και για την ολική ανατροπή κάποιων από αυτές.
Από τη στιγμή που ανακοινώθηκαν τα exit polls στην Ολλανδία, οι πιθανοί κεντροδεξιοί εταίροι δεν απέκλεισαν το ενδεχόμενο σχηματισμού συνασπισμού με τον Wilders, ο οποίος αναδείχθηκε ξεκάθαρος νικητής. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι τα τελευταία 10 χρόνια κρατούνταν έξω από τους κεντρώους.
Από την πλευρά του, ο 60χρονος βετεράνος πολιτικός φαίνεται να σκέφτεται σοβαρά να πάρει την εξουσία αυτή τη φορά.
Από τότε που ο αντικαταστάτης του Mark Rutte ως ηγέτης του VVD, Dilan Yeşilgöz, έδειξε νωρίς στην προεκλογική εκστρατεία ότι θα μπορούσε ενδεχομένως να εισέλθει σε συνομιλίες συνασπισμού με τον Wilders, ο ακροδεξιός ηγέτης εργάστηκε σκληρά για να φανεί πιο λογικός. Αποδυνάμωσε μερικές από τις πιο έντονες θέσεις του, ιδιαίτερα για το Ισλάμ -όπως η απαγόρευση των τζαμιών- λέγοντας ότι υπάρχουν μεγαλύτερες προτεραιότητες να διορθωθούν.
Το βράδυ της Τετάρτης, με τα αποτελέσματα να έρχονται, ο Wilders ήταν πιο σαφής: «Καταλαβαίνω πολύ καλά ότι οι άλλοι δεν θέλουν να είναι σε μια κυβέρνηση με ένα κόμμα που θέλει αντισυνταγματικά μέτρα», είπε. «Δεν πρόκειται να μιλήσουμε για τζαμιά, Κοράνια και ισλαμικά σχολεία».
Ακόμα κι αν ο Wilders είναι πρόθυμος να απορρίψει το αίτημά του για δημοψήφισμα στην ΕΕ με αντάλλαγμα την εξουσία, η νίκη του θα εξακολουθήσει να προκαλεί ανατριχίλα στα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Και αν τα κεντρώα κόμματα συνενωθούν για να κρατήσουν τον Wilders έξω —και πάλι— μπορεί να υπάρξει ένα τίμημα που θα πληρώσουν οι θυμωμένοι Ολλανδοί ψηφοφόροι αργότερα.
Ο cheerleader του Brexit, Nigel Farage, έδειξε στο Ηνωμένο Βασίλειο ότι δεν χρειάζεται να είσαι στην εξουσία για να έχεις ισχυρή επιρροή.
Αέρας αλλαγής
Η μετανάστευση ήταν ένα κυρίαρχο ζήτημα στις ολλανδικές εκλογές. Για τους πολιτικούς της ΕΕ, παραμένει μια πιεστική ανησυχία. Καθώς ο αριθμός των μεταναστών συνεχίζει να αυξάνεται, το ίδιο ισχύει και για την υποστήριξη των ακροδεξιών κομμάτων σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Στην Ιταλία πέρυσι, η Giorgia Meloni κέρδισε την εξουσία με τους Brothers of Italy. Στη Γαλλία, το National Rally της Marine Le Pen παραμένει μια ισχυρή δύναμη και είναι στη δεύτερη θέση στις δημοσκοπήσεις. Στη Γερμανία, το Alternative für Deutschland έχει επίσης ανέβει στη δεύτερη θέση τους τελευταίους μήνες.
Στη νικητήρια ομιλία του, ο Wilders υποσχέθηκε να αντιμετωπίσει αυτό που αποκάλεσε το «τσουνάμι του ασύλου» που έπληξε την Ολλανδία.
«Οι κύριοι λόγοι που οι ψηφοφόροι υποστήριξαν τον Wilders σε αυτές τις εκλογές είναι η αντιμεταναστευτική του ατζέντα, ακολουθούμενη από τις θέσεις του για την κρίση κόστους ζωής και τη θέση του στον τομέα της υγείας», δήλωσε η Sarah de Lange, καθηγήτρια πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ. Τα κυρίαρχα κόμματα «νομιμοποίησαν τον Wilders» καθιστώντας τη μετανάστευση βασικό ζήτημα, είπε. «Οι ψηφοφόροι μπορεί να σκέφτηκαν ότι αν αυτό είναι το θέμα, γιατί να μην ψηφίσουν το πρωτότυπο και όχι το αντίγραφο;».
Για την αριστερά, το φωτεινό σημείο στην Ολλανδία ήταν μια ισχυρή επίδειξη για μια καλά οργανωμένη συμμαχία μεταξύ των Εργατικών και των Πρασίνων. Ο Frans Timmermans, ο πρώην αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την υποστήριξε στο παρασκήνιο. Αλλά ακόμη και αυτη κοινή θέση δεν μπορούσε να πλησιάσει στο να ξεπεράσει την επιτυχία του Wilders.
Τον προσεχή Ιούνιο, οι 27 χώρες της ΕΕ διενεργούν εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Την ίδια ημέρα που οι ψηφοφόροι επιλέγουν τους ευρωβουλευτές τους, το Βέλγιο διεξάγει γενικές εκλογές. Ο ακροδεξιός ηγέτης της ανεξαρτησίας της Φλάνδρας Tom Van Grieken, ο οποίος προσβλέπει επίσης σε μια σημαντική νίκη, έδωσε τα συγχαρητήριά του στον Wilders: «Κόμματα σαν το δικό μας είναι καθ’ οδόν σε ολόκληρη την Ευρώπη», είπε. Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Viktor Orbán το γιόρτασε επίσης: «Οι άνεμοι της αλλαγής είναι εδώ!».
