Είσαι εδώ... είναι σίγουρο πως είσαι κάπου εδώ... βυθισμένος στα λασπόνερα της λακκούβας στη μέση του σταματημένου δρόμου σε είδα στην αντανάκλαση... Για αυτή τη θάλασσα σε ψάχνω... αυτή που με ταξιδεύει στους αφρούς της και όχι αυτή που με βουλιάζει στην άβυσσο του βυθού της... Τη φιλική και όχι την εχθρική... Τη θάλασσα της χαράς και όχι τη θάλασσα του θρήνου...
Με αυτούς τους στίχους, που περιγράφουν το «μπλε τάφο» όπως έλεγαν οι Σέρβοι τη θάλασσα του Ιονίου, σκαλισμένους, στη σερβική γλώσσα, πάνω στο έργο της Έλενας Παπαδημητρίου, υποδέχεται τους επισκέπτες της στο Λατινικό Παρεκκλήσι του Παλαιού Φρουρίου Κέρκυρας, μία μοναδική έκθεση που διοργάνωσε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κέρκυρας, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2018, με θέμα την παρουσία των Σέρβων στην Κέρκυρα (1916-1918) και τίτλο «η τέχνη στον πόλεμο και στην ειρήνη».
Η έκθεση «...εκεί μακριά στο νησί της σωτηρίας οι Σέρβοι στην Κέρκυρα 1916-1918», που εστιάζει στην παρουσία των Σέρβων στην Κέρκυρα κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, συνδέθηκε με μια από τις τραγικότερες στιγμές της ιστορίας της Σερβίας, όταν περίπου 150.000 Σέρβοι στρατιώτες, κυνηγημένοι από τις δυνάμεις του «Άξονα» το 1916, μέσα από τα χιονισμένα αλβανικά βουνά, έφτασαν στην Κέρκυρα για να σωθούν.
«Στο νησί έφτασαν όχι μόνο στρατιώτες, αλλά και η κυβέρνηση της Σερβίας και ο πρωθυπουργός της χώρας. Το νησί θεωρείται ιερό για τους Σέρβους, είναι ουσιαστικά το νησί της σωτηρίας, γιατί εδώ σώθηκαν οι περισσότεροι, με απώλειες όμως λόγω των κακουχιών που πέρασαν από τη δίνη του πολέμου» αναφέρει η διευθύντρια Εφορείας Αρχαιοτήτων Κέρκυρας, αρχαιολόγος Τένια Ρηγάκου.
«Σε αυτό που εστίασε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κέρκυρας ήταν η τέχνη την περίοδο εκείνη του πολέμου. Έχουμε πάρα πολλά στοιχεία από τις εκδόσεις, καθώς στην Κέρκυρα εκδιδόταν σερβική εφημερίδα που δεν είχε μόνο τα νέα του πολέμου, αλλά είχε και λογοτεχνικά κείμενα. Εδώ καταγράφηκε η Κερκυραϊκή- Σερβική λογοτεχνία, καθώς πολύ σπουδαίοι Σέρβοι λογοτέχνες βρέθηκαν στην Κέρκυρα, ως στρατιώτες και συνέγραφαν στη σερβική εφημερίδα. Ζωγράφοι των οποίων τα έργα σώζονται με θέματα από κερκυραϊκά τοπία και τη θάλασσα που τους ενέπνευσε. Τα έργα αυτά φυλάσσονται σήμερα στα μουσεία του Βελιγραδίου και άλλων πόλεων της Σερβίας. Είναι ιδιαίτερα συγκινητικό, καθώς στο πρώτο βιβλίο Επισκεπτών, του αρχαιολογικού Μουσείου Κέρκυρας το 1916 βρήκαμε υπογραφές πολλών Σέρβων λογοτεχνών και καλλιτεχνών»
Η έκθεση βασίζεται σε τεκμήρια εποχής, πλούσιο φωτογραφικό υλικό, επιστολικά δελτάρια, εφημερίδες, έντυπα και άλλα έργα από ιδιωτικές συλλογές της Κέρκυρας και της Αθήνας.
«Σε ντοκουμέντα που έχουμε παρουσιάζεται η ζωή των Σέρβων στην Κέρκυρα, ενώ αποδεικνύεται πως πολλοί Σέρβοι παντρεύτηκαν Κερκυραίες, όπως ο γιος του πρωθυπουργού της χώρας του Νικόλα Πάσιτς, ο Ραντομίρ Πάσιτς που παντρεύτηκε την όμορφη κόρη των Βελιανίτη, την Κατερίνα Βελιανίτη, η φωτογραφία αυτή εκτίθεται στην έκθεση», λέει.
Μεγάλη σειρά ντοκουμέντων που αναφέρονται σε ιστορικά γεγονότα κατά τη διάρκεια της παραμονής των Σέρβων στο νησί, παρέδωσε στην έκθεση και ο Κερκυραϊκός Σύνδεσμος Ελληνοσερβικής Φιλίας.
Αξιοσημείωτο είναι ότι στην Κέρκυρα υπογράφηκε στις 20 Ιουλίου του 1917, η «Διακήρυξη της Κέρκυρας», από την τότε εξόριστη Κυβέρνηση του Βασιλείου της Σερβίας και τη Γιουγκοσλαβική Επιτροπή εξόριστων πολιτικών ως εκπρόσωπο των Σλοβένων, Κροατών και Σέρβων που ζούσαν στην Αυστροουγγαρία. Η συμφωνία διακήρυσσε τη θέληση των Σέρβων, Σλοβένων και Κροατών να ζήσουν σ' ένα ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με βάση την αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών. Η «Διακήρυξη της Κέρκυρας» θεωρείται ιδρυτική διακήρυξη της πρώην Γιουγκοσλαβίας.
«Στο δημοτικό θέατρο της Κέρκυρας γινόταν οι διεργασίες της σέρβικης Βουλής, ενώ σε διάφορα δημόσια κτίρια στεγαζόταν οι υπουργοί Παράλληλα είχαν διατεθεί και τρεις εκκλησίες για να καλυφθούν οι ανάγκες των Σέρβων στρατιωτών» εξιστορεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η διευθύντρια Εφορείας Αρχαιοτήτων Κέρκυρας.
Στην έκθεση εκτίθενται έργα τέχνης, έξι Ελλήνων και πέντε Σέρβων σύγχρονων καλλιτεχνών, που αποτυπώνουν τη ζωή των Σέρβων στην Κέρκυρα με ιδιαιτερότητα, μέσα από διαφορετικές καλλιτεχνικές γραφές, περιγραφικές ή εννοιολογικές και ποικίλα τεχνικά μέσα, ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική. Πρόκειται για τους Vladimir Velickovi, Milan Zuni, Budimir Dimitrijevi,Miodrag Peri, Γιάννη Αδαμάκη, Ανδρέα Κοντέλλη, Άγγελος Σκούρτη, Ιωάννα Βλάχου, Γιώργο Γιώτσα και Έλενα Παπαδημητρίου.
Ο Άγγελος Σκούρτης εμπνεύστηκε από την ταφή των Σέρβων καλλιτεχνών, που όταν πέθαιναν έθαβαν μαζί τους και τα μουσικά τους όργανα. Η Ιωάννα Βλάχου παρουσιάζει ένα «άδειο κουστούμι» πάνω στο χώμα, αυτού που έχει φύγει πλέον από τη ζωή φορώντας όμως τις αρβύλες του με τα κορδόνια να έχουν το χρώμα της Ελλάδας και της Σερβίας. Ο Γιάννης Αδαμάκης, ο Ανδρέας Κοντέλλης, ο Γιώργος Γιώτσας και η Έλενα Παπαδημητρίου προσεγγίζουν τη θεματική πολύπλευρα και με τις προσωπικές τους εκφραστικές διατυπώσεις οδηγώντας τον θεατή σε μια ξεχωριστή ιστόρηση.
«Ιδιαίτερα στοιχείο της έκθεσης είναι το μεγάλο φωτογραφικό υλικό που παρουσιάζεται, που σε πολλές φωτογραφίες είναι φρικιαστικό, καθώς δείχνει πτώματα των Σέρβων. Οι φωτογραφίες αυτές τυπωνόταν και στέλνονταν εκείνη την εποχή ως καρτ ποστάλ, μεταξύ των στρατιωτών, αλλά και στους συγγενής» θα πει χαρακτηριστικά η κα Ρηγάκου.
Την επιμέλεια και τον γενικό συντονισμό της έκθεσης τον έχει η διευθύντρια Εφορείας Αρχαιοτήτων Κέρκυρας, αρχαιολόγος Τένια Ρηγάκου, ενώ η επιμέλεια των σύγχρονων έργων είναι της Ιστορικού Τέχνης και αρχαιολόγου Λουίζας Καραπιδάκη.
Την έκθεση επισκέπτονται καθημερινά, μαθητές σχολικών μονάδων του νησιού, ενώ σημαντική ήταν η επίσκεψη 50 αριστούχων σπουδαστών από τη Σερβία, που συνοδεύτηκαν από καθηγητές και εκπροσώπους του Πατριαρχείου της Σερβίας, καθώς και εκπροσώπους του Κερκυραϊκού Συνδέσμου Ελληνοσερβικής Φιλίας.
Εξάλλου σε ειδική τελετή που έγινε, προ ημερών, στο Προεδρικό Μέγαρο, στο Βελιγράδι, παρασημοφορήθηκε, ο δήμαρχος Κέρκυρας Κώστας Νικολούζος, από τον Πρόεδρο της Σερβίας, Aleksandar Vucic, για τις εξαιρετικές προσπάθειες για τη σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ της Κέρκυρας και της Σερβίας και την ενίσχυση των δεσμών φιλίας μεταξύ των δυο λαών.
Η έκθεση «...εκεί μακριά στο νησί της σωτηρίας οι Σέρβοι στην Κέρκυρα 1916-1918», θα διαρκέσει μέχρι τις 5 Μαΐου, ενώ στόχος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κέρκυρας είναι να μεταφερθεί και στη Σερβία.
Δειτε και ακουστε ΕΔΩ
πηγη
Με αυτούς τους στίχους, που περιγράφουν το «μπλε τάφο» όπως έλεγαν οι Σέρβοι τη θάλασσα του Ιονίου, σκαλισμένους, στη σερβική γλώσσα, πάνω στο έργο της Έλενας Παπαδημητρίου, υποδέχεται τους επισκέπτες της στο Λατινικό Παρεκκλήσι του Παλαιού Φρουρίου Κέρκυρας, μία μοναδική έκθεση που διοργάνωσε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κέρκυρας, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2018, με θέμα την παρουσία των Σέρβων στην Κέρκυρα (1916-1918) και τίτλο «η τέχνη στον πόλεμο και στην ειρήνη».
Η έκθεση «...εκεί μακριά στο νησί της σωτηρίας οι Σέρβοι στην Κέρκυρα 1916-1918», που εστιάζει στην παρουσία των Σέρβων στην Κέρκυρα κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, συνδέθηκε με μια από τις τραγικότερες στιγμές της ιστορίας της Σερβίας, όταν περίπου 150.000 Σέρβοι στρατιώτες, κυνηγημένοι από τις δυνάμεις του «Άξονα» το 1916, μέσα από τα χιονισμένα αλβανικά βουνά, έφτασαν στην Κέρκυρα για να σωθούν.
«Στο νησί έφτασαν όχι μόνο στρατιώτες, αλλά και η κυβέρνηση της Σερβίας και ο πρωθυπουργός της χώρας. Το νησί θεωρείται ιερό για τους Σέρβους, είναι ουσιαστικά το νησί της σωτηρίας, γιατί εδώ σώθηκαν οι περισσότεροι, με απώλειες όμως λόγω των κακουχιών που πέρασαν από τη δίνη του πολέμου» αναφέρει η διευθύντρια Εφορείας Αρχαιοτήτων Κέρκυρας, αρχαιολόγος Τένια Ρηγάκου.
«Σε αυτό που εστίασε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κέρκυρας ήταν η τέχνη την περίοδο εκείνη του πολέμου. Έχουμε πάρα πολλά στοιχεία από τις εκδόσεις, καθώς στην Κέρκυρα εκδιδόταν σερβική εφημερίδα που δεν είχε μόνο τα νέα του πολέμου, αλλά είχε και λογοτεχνικά κείμενα. Εδώ καταγράφηκε η Κερκυραϊκή- Σερβική λογοτεχνία, καθώς πολύ σπουδαίοι Σέρβοι λογοτέχνες βρέθηκαν στην Κέρκυρα, ως στρατιώτες και συνέγραφαν στη σερβική εφημερίδα. Ζωγράφοι των οποίων τα έργα σώζονται με θέματα από κερκυραϊκά τοπία και τη θάλασσα που τους ενέπνευσε. Τα έργα αυτά φυλάσσονται σήμερα στα μουσεία του Βελιγραδίου και άλλων πόλεων της Σερβίας. Είναι ιδιαίτερα συγκινητικό, καθώς στο πρώτο βιβλίο Επισκεπτών, του αρχαιολογικού Μουσείου Κέρκυρας το 1916 βρήκαμε υπογραφές πολλών Σέρβων λογοτεχνών και καλλιτεχνών»
Η έκθεση βασίζεται σε τεκμήρια εποχής, πλούσιο φωτογραφικό υλικό, επιστολικά δελτάρια, εφημερίδες, έντυπα και άλλα έργα από ιδιωτικές συλλογές της Κέρκυρας και της Αθήνας.
«Σε ντοκουμέντα που έχουμε παρουσιάζεται η ζωή των Σέρβων στην Κέρκυρα, ενώ αποδεικνύεται πως πολλοί Σέρβοι παντρεύτηκαν Κερκυραίες, όπως ο γιος του πρωθυπουργού της χώρας του Νικόλα Πάσιτς, ο Ραντομίρ Πάσιτς που παντρεύτηκε την όμορφη κόρη των Βελιανίτη, την Κατερίνα Βελιανίτη, η φωτογραφία αυτή εκτίθεται στην έκθεση», λέει.
Μεγάλη σειρά ντοκουμέντων που αναφέρονται σε ιστορικά γεγονότα κατά τη διάρκεια της παραμονής των Σέρβων στο νησί, παρέδωσε στην έκθεση και ο Κερκυραϊκός Σύνδεσμος Ελληνοσερβικής Φιλίας.
Αξιοσημείωτο είναι ότι στην Κέρκυρα υπογράφηκε στις 20 Ιουλίου του 1917, η «Διακήρυξη της Κέρκυρας», από την τότε εξόριστη Κυβέρνηση του Βασιλείου της Σερβίας και τη Γιουγκοσλαβική Επιτροπή εξόριστων πολιτικών ως εκπρόσωπο των Σλοβένων, Κροατών και Σέρβων που ζούσαν στην Αυστροουγγαρία. Η συμφωνία διακήρυσσε τη θέληση των Σέρβων, Σλοβένων και Κροατών να ζήσουν σ' ένα ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με βάση την αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών. Η «Διακήρυξη της Κέρκυρας» θεωρείται ιδρυτική διακήρυξη της πρώην Γιουγκοσλαβίας.
«Στο δημοτικό θέατρο της Κέρκυρας γινόταν οι διεργασίες της σέρβικης Βουλής, ενώ σε διάφορα δημόσια κτίρια στεγαζόταν οι υπουργοί Παράλληλα είχαν διατεθεί και τρεις εκκλησίες για να καλυφθούν οι ανάγκες των Σέρβων στρατιωτών» εξιστορεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η διευθύντρια Εφορείας Αρχαιοτήτων Κέρκυρας.
Στην έκθεση εκτίθενται έργα τέχνης, έξι Ελλήνων και πέντε Σέρβων σύγχρονων καλλιτεχνών, που αποτυπώνουν τη ζωή των Σέρβων στην Κέρκυρα με ιδιαιτερότητα, μέσα από διαφορετικές καλλιτεχνικές γραφές, περιγραφικές ή εννοιολογικές και ποικίλα τεχνικά μέσα, ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική. Πρόκειται για τους Vladimir Velickovi, Milan Zuni, Budimir Dimitrijevi,Miodrag Peri, Γιάννη Αδαμάκη, Ανδρέα Κοντέλλη, Άγγελος Σκούρτη, Ιωάννα Βλάχου, Γιώργο Γιώτσα και Έλενα Παπαδημητρίου.
Ο Άγγελος Σκούρτης εμπνεύστηκε από την ταφή των Σέρβων καλλιτεχνών, που όταν πέθαιναν έθαβαν μαζί τους και τα μουσικά τους όργανα. Η Ιωάννα Βλάχου παρουσιάζει ένα «άδειο κουστούμι» πάνω στο χώμα, αυτού που έχει φύγει πλέον από τη ζωή φορώντας όμως τις αρβύλες του με τα κορδόνια να έχουν το χρώμα της Ελλάδας και της Σερβίας. Ο Γιάννης Αδαμάκης, ο Ανδρέας Κοντέλλης, ο Γιώργος Γιώτσας και η Έλενα Παπαδημητρίου προσεγγίζουν τη θεματική πολύπλευρα και με τις προσωπικές τους εκφραστικές διατυπώσεις οδηγώντας τον θεατή σε μια ξεχωριστή ιστόρηση.
«Ιδιαίτερα στοιχείο της έκθεσης είναι το μεγάλο φωτογραφικό υλικό που παρουσιάζεται, που σε πολλές φωτογραφίες είναι φρικιαστικό, καθώς δείχνει πτώματα των Σέρβων. Οι φωτογραφίες αυτές τυπωνόταν και στέλνονταν εκείνη την εποχή ως καρτ ποστάλ, μεταξύ των στρατιωτών, αλλά και στους συγγενής» θα πει χαρακτηριστικά η κα Ρηγάκου.
Την επιμέλεια και τον γενικό συντονισμό της έκθεσης τον έχει η διευθύντρια Εφορείας Αρχαιοτήτων Κέρκυρας, αρχαιολόγος Τένια Ρηγάκου, ενώ η επιμέλεια των σύγχρονων έργων είναι της Ιστορικού Τέχνης και αρχαιολόγου Λουίζας Καραπιδάκη.
Την έκθεση επισκέπτονται καθημερινά, μαθητές σχολικών μονάδων του νησιού, ενώ σημαντική ήταν η επίσκεψη 50 αριστούχων σπουδαστών από τη Σερβία, που συνοδεύτηκαν από καθηγητές και εκπροσώπους του Πατριαρχείου της Σερβίας, καθώς και εκπροσώπους του Κερκυραϊκού Συνδέσμου Ελληνοσερβικής Φιλίας.
Εξάλλου σε ειδική τελετή που έγινε, προ ημερών, στο Προεδρικό Μέγαρο, στο Βελιγράδι, παρασημοφορήθηκε, ο δήμαρχος Κέρκυρας Κώστας Νικολούζος, από τον Πρόεδρο της Σερβίας, Aleksandar Vucic, για τις εξαιρετικές προσπάθειες για τη σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ της Κέρκυρας και της Σερβίας και την ενίσχυση των δεσμών φιλίας μεταξύ των δυο λαών.
Η έκθεση «...εκεί μακριά στο νησί της σωτηρίας οι Σέρβοι στην Κέρκυρα 1916-1918», θα διαρκέσει μέχρι τις 5 Μαΐου, ενώ στόχος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κέρκυρας είναι να μεταφερθεί και στη Σερβία.
Δειτε και ακουστε ΕΔΩ
πηγη
