Είναι η πιο ευαίσθητη μέθοδος για την τυποποίηση του HPV. Τα αρχικά προέρχονται από τις λέξεις Polymerase Chain Reaction (αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης). Με τη μέθοδο αυτή ανιχνεύονται ακόμη και ελάχιστες ποσότητες ιού (10 DNA). Με την PCR μπορούμε να εντοπίσουμε συγκεκριμένο τύπο ή τύπους HPV, που υπάρχουν στο δείγμα.
Αυτό είναι σημαντικό πλεονέκτημα, αφού γνωρίζουμε π.χ. ότι η επιμένουσα λοίμωξη από HPV-16 έχει στις γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας πιθανότητα καρκινογένεσης 20%. Από την άλλη, η PCR, όντας πολύ ευαίσθητη, δεν μας δίνει πληροφορίες για το ιϊκό φορτίο, όπως το HPV τεστ. Το HPV-τεστ μπορεί να ανιχνεύσει 1.000-5.000 DNA.Η PCR απαιτεί εξειδικευμένα εργαστήρια και για το λόγο αυτό δεν χρησιμοποιείται για τον έλεγχο ρουτίνας του πληθυσμού.
Η μόλυνση από τον ιό του Ανθρώπινου Θηλώματος (Human Papilloma Virus – HPV) αποτελεί την κύρια αιτία του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και της πρόδρομης τραχηλικής ενδοεπιθηλιακής νεοπλασίας (CIN). Ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 99% των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας παγκοσμίως αποδίδεται στην παρουσία του HPV. Υπάρχουν περισσότεροι από 100 διαφορετικοί γονότυποι του HPV.
Ωστόσο, μόνο μια υποομάδα αυτών σχετίζονται συχνά με καλοήθειες ενδοεπιθηλιακές αλλοιώσεις χαμηλού βαθμού ή κονδυλώματα. Δεκατρείς τύποι HPV (13, 16, 18, 31, 33, 35, 40, 42, 45, 52, 58, 59, 68) θεωρούνται υπεύθυνοι για την ανάπτυξη καρκινωμάτων και υψηλού βαθμού ενδοεπιθηλιακών αλλοιώσεων πλακώδους επιθηλίου του τραχήλου μήτρας και ονομάζονται υψηλού κινδύνου (HPV ΥΚ). Αν και η πλειοψηφία των μολύνσεων HPV έχουν παροδικό χαρακτήρα, η χρονίως παραμένουσα μόλυνση από ένα HPV ΥΚ αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη σοβαρών προκαρκινικών αλλοιώσεων και διηθητικού ακανθοκυτταρικού καρκινώματος τραχήλου μήτρας.
Το test Παπανικολάου έχει συμβάλει ουσιαστικά στη μείωση των κρουσμάτων του τραχηλικού καρκίνου. Εντούτοις τα αποτελέσματα πρόσφατων ερευνών δείχνουν ότι η ευαισθησία του δεν μπορεί να θεωρηθεί επαρκής σήμερα για την αποτελεσματική πρόληψη του τραχηλικού καρκίνου και πρέπει να συμπληρωθεί με τον έλεγχο του HPV DNA με την αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR).
Σύμφωνα με συγκριτική μελέτη μεγάλου αριθμού περιπτώσεων, η ευαισθησία εντοπισμού της δυσπλασίας υψηλού βαθμού (HSIL) ανέρχεται στο 68.1% για την συμβατική κυτταρολογική εξέταση, 87.8% για την κυτταρολογία υγρής φάσης και σχεδόν 100% για τον συνδυασμένο έλεγχο του HPV DNA με το test Παπανικολάου.
Σύμφωνα με πρόσφατη πρόταση ειδικής επιτροπής του FDA των ΗΠΑ, το HPV DNA οφείλει να είναι πρωταρχικό εργαλείο μαζικού ελέγχου σε συνδυασμό με το test Παπανικολάου, σε γυναίκες άνω των 30 ετών. Ο έλεγχος του HPV DNA σε συνδυασμό με το Pap test προσφέρει ευαισθησία 100% και σχεδόν 100% αρνητική προβλεπτική αξία στην ανίχνευση προκαρκινικών αλλοιώσεων και καρκίνου τραχήλου της μήτρας.
Η εξέταση DNA με PCR είναι μια ευαίσθητη και μη επεμβατική μέθοδος για τον προσδιορισμό της παρουσίας μιας ενεργής τραχηλικής HPV μόλυνσης. Η τεχνική PCR είναι η πλέον ευαίσθητη μέθοδος ανίχνευσης των HPV ιών, δεδομένου ότι βασίζεται στην ενίσχυση του αριθμού των αντιγράφων του υπάρχοντος ιϊκού DNA με εκκινητές (primers) κατά χιλιάδες φορές, με αποτέλεσμα την άμεση και εύκολη ανίχνευση του. Η τεχνική PCR εφαρμόζεται άριστα σε κύτταρα που λαμβάνονται από την περιοχή πρωτίστως πέριξ της μεταβατικής ζώνης και ευρύτερα από τον εξωτράχηλο και ενδοτράχηλο καθώς και σε τραχηλικές βιοψίες φρέσκου ιστού ή μονιμοποιημένου και σε παραφίνη.
Στην αποτελεσματικότερη πρόληψη του τραχηλικού καρκίνου συμβάλλουν ουσιαστικά ο εντοπισμός και αντιμετώπιση των συμπαραγόντων στην ανάπτυξή του και ιδίως της λοίμωξης από ερπητοϊούς και χλαμύδια, η ανίχνευση των οποίων μπορεί να γίνει στο εναιώρημα των κολποτραχηλικών κυττάρων ταυτόχρονα με τον έλεγχο του HPV DNA.
Εφαρμογές του ελέγχου του HPV DNA
Ως βασική μέθοδος μαζικού ελέγχου (screening) σε γυναίκες άνω των 30 ετών ανά έτος σε συνδυασμό με το Pap test.
Σε περιπτώσεις με ASCUS στην κυτταρολογική εξέταση.
Σε περιπτώσεις LSIL με αρνητική κολποσκόπηση.
Παρακολούθηση ασθενών μετά από θεραπεία υψηλού βαθμού ενδοεπιθηλιακής αλλοίωσης πλακώδους επιθηλίου τραχήλου.
Σε κάθε περίπτωση ασυμφωνίας μεταξύ κυτταρολογικής εξέτασης, κολποσκόπησης και ιστολογικής εξέτασης.
Στην εκτίμηση της πιθανότητας υποτροπής μετά από θεραπευτική αφαίρεση της βλάβης.
Ανίχνευση και Γονοτύπηση του HPV
Το LINEAR ARRAY HPV Genotyping PCR Test (Roche Diagnostics) είναι μια ποιοτική in vitro εξέταση για την ανίχνευση του HPV σε κλινικά δείγματα. Η εξέταση χρησιμοποιεί την ενίσχυση του DNA στόχου με PCR και υβριδισμό νουκλεϊκού οξέος για την ανίχνευση και ταυτοποίηση τριάντα επτά πρωκτογεννητικών γονότυπων HPV [ 6, 11, 16, 18, 26, 31, 33, 35, 39, 40, 42, 45, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 58, 59, 61, 62, 64, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73 (ΜΜ9), 81, 82 (ΜΜ4), 83 (ΜΜ7), 84 (ΜΜ*), IS39 και CP108] σε κύτταρα τραχήλου.
Το LINEAR ARRAY HPV Genotyping Test που εφαρμόζεται στο κέντρο ZHN βασίζεται σε τέσσερις κύριες διαδικασίες: προετοιμασία δείγματος, ενίσχυση με την PCR μέρους του HPV DNA, υβριδισμός των PCR προϊόντων σε λωρίδα επικαλυμμένη με ζώνες ιχνηθετών HPV και ανίχνευση των δεσμευμένων στον ιχνηθέτη PCR προϊόντων με χρωματομετρικό προσδιορισμό.
Το LINEAR ARRAY HPV PCR Genotyping Test:
είναι το πρώτο PCR-βασισμένο τεστ εγκεκριμένο για διαγνωστική χρήση από την Ευρωπαϊκή Ένωση με CE–IVD πιστοποίηση.
χρησιμοποιεί ειδικά σχεδιασμένο μείγμα PCR εκκινητών για την ταυτόχρονη ενίσχυση του DNA από 37 διαφορετικούς γονότυπους HPV στους οποίους συμπεριλαμβάνονται 13 γονότυποι υψηλού κινδύνου (16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59 και 68) σε κύτταρα του τραχήλου που συλλέγονται σε υγρά μέσα.
είναι σχεδιασμένο να ανιχνεύει την παρουσία πολλαπλών HPV μολύνσεων.
είναι ειδικά σχεδιασμένο να περιλαμβάνει αντιδραστήρια ελέγχου για την εξάλειψη ψευδώς αρνητικών ή ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων και δεν έχει «γκρίζα ζώνη» αποτελεσμάτων ή «οριακά» αποτελέσματα.
η ευαισθησία και η ειδικότητα του τεστ για την παρουσία των 13 γονότυπων HPV υψηλού κινδύνου σε τραχηλικά δείγματα είναι 96% και 99% αντίστοιχα.
απαιτεί μικρό όγκο δείγματος (0,25ml) και είναι δυνατό να εφαρμοστεί από την ίδια λήψη για το τεστ Παπανικολάου (σε υγρή κυτταρολογία).
Λήψη / διατήρηση / μεταφορά δειγμάτων:
Λήψη κολποτραχηλικού επιχρίσματος σε σωληνάριο με ρυθμιστικό διάλυμα που παρέχεται από το εργαστήριο. Διατήρηση στους 4-8οC. Παραλαβή ή αποστολή στο εργαστήριο αυθημερόν κατά προτίμηση.
