Πόσοι και πόσοι δεν έχουμε αναρωτηθεί «Μα καλά πώς γίνεται να είναι τόσο ηλίθιος» ή «Δεν γίνεται να περιτριγυρίζομαι από ηλίθιους». Ε, δεν είστε μόνοι σας. Κοτζάμ επιστήμονες έχουν ασχοληθεί με το θέμα ηλιθιότητα...
Το 1976 ο Κάρλο Μ. Τσιπόλα, καθηγητής οικονομικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϋ, δημοσίευσε μελέτη με θέμα τη δύναμη που θεωρούσε ότι αποτελεί την μεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα: την Ηλιθιότητα.
Οι ηλίθιοι, όπως εξηγεί ο Τσιπόλα, έχουν κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά: είναι πάρα πολλοί, δεν έχουν λογική, προκαλούν προβλήματα σε άλλους χωρίς να έχουν κάποιο όφελος οι ίδιοι. Άρα, απειλούν την γενικότερη ευημερία της κοινωνίας. Δεν υπάρχουν άμυνες ενάντια στην ηλιθιότητα, έλεγε ο Ιταλός καθηγητής. Ο μόνος τρόπος για σωθεί η κοινωνία από το βάρος που της επιβάλλουν οι ηλίθιοι, είναι αν οι έξυπνοι δουλέψουν δυο φορές σκληρότερα για να ισορροπήσουν τις απώλειες.
Ας ρίξουμε μια ματιά σε αυτό που ο Τσιπόλα θεωρούσε τους πέντε νόμους της ανθρώπινης ηλιθιότητας.
Νόμος 1. Πάντα υποτιμούμε τον πραγματικό αριθμό των ηλίθιων γύρω μας.
Άσχετα με το πόσοι ηλίθιοι νομίζετε ότι υπάρχουν γύρω σας, να ξέρετε ότι είναι πάντα παραπάνω. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι κάποιους τους θεωρούμε αυτόματα έξυπνους λόγο σπουδών ή δουλειάς. Δεν είναι. Γεγονός πους μας οδηγεί στο:
Νόμος 2. Η πιθανότητα να είναι κάποιος ηλίθιος δεν έχει να κάνει με κανένα άλλο από τα χαρακτηριστικά του.
Ο Τσιπόλα τονίζει πως στατιστικά η ηλιθιότητα παραμένει αναλλοίωτη σε ποσοστό σε όλους τους πληθυσμούς. Κάθε κατηγορία που μπορείτε να φανταστείτε (φύλλο, εθνικότητα, φυλή, μόρφωση, εισόδημα) έχει ένα συγκεκριμένο ποσοστό ηλίθιων. Υπάρχουν ηλίθιοι καθηγητές πανεπιστημίου. Υπάρχουν ηλίθιοι αρχηγοί κρατών στις συναντήσεις κορυφής στο Νταβός και ηλίθιοι διπλωμάτες στις συνελεύσεις του ΟΗΕ. Υπάρχουν ηλίθιοι σε κάθε κράτος στον πλανήτη Γη και είναι πολύ δύσκολο να πούμε πόσοι ακριβώς είναι. Αφήστε που κάθε μαντεψιά θα ακύρωνε τον πρώτο νόμο.
Νόμος 3. Ένας ηλίθιος άνθρωπος είναι ένας άνθρωπος που προκαλεί απώλειες σε άλλους ανθρώπους, παρόλο που εκείνος δεν αποκομίζει τίποτα ή μπορεί και ο ίδιος να έχει απώλειες.
Ο Τσιπόλα έλεγε ότι αυτός ήταν ο Χρυσός νόμος της ηλιθιότητας. Ένας ηλίθιος άνθρωπος είναι κάποιος που βλάπτει τους άλλους χωρίς ο ίδιος να κερδίζει απαραιτήτως κάτι.
Ο θείος που ποστάρει fake news; Ηλίθιος. Ο πελάτης που σε ρωτάει δέκα φορές το ίδιο πράγμα και μετά ρωτάει και μια ενδέκατη ένα άλλο συνάδελφο; Ηλίθιος.
Αυτός ο νόμος μας συστήνει άλλους τρεις τύπους που σύμφωνα με τον Τσιπόλα, συνυπάρχουν με την ηλιθιότητα. Πρώτον υπάρχουν οι έξυπνοι, οι πράξεις των οποίων ευεργετούν και τους ίδιους αλλά και τους γύρω τους. Μετά συναντάμε τον ληστή, που επωφελείται εις βάρος άλλων. Τέλος, βλέπουμε τον αβοήθητο, του οποίου οι πράξεις βοηθάνε μόνο τους άλλους και όχι τον ίδιο. Μάλιστα, ο Τσιπόλα έφτιαξε και γράφημα για να το εξηγήσει:
Οι όχι-ηλίθιοι είναι η ομάδα με τα περισσότερα μειονεκτήματα και την μεγαλύτερη ασυνέπεια. Κάποιες φορές δρούμε έξυπνα, κάποιες φορές γινόμαστε εγωιστές ληστές, κάποιες φορές είμαστε αβοήθητοι και αφήνουμε να μας εκμεταλλευτούν και κάποιες φορές είμαστε λίγο απ όλα (όλα αυτά στον πρώτο πληθυντικό, γιατί εμείς είμαστε έξυπνοι).
Παρόλα αυτά η συνεπής ηλιθιότητα είναι το μόνο συνεπές που έχουν οι ηλίθιοι. Αυτό είναι που κάνεις τους ηλίθιους τόσο επικίνδυνους.
Νόμος 4. Οι όχι ηλίθιοι άνθρωποι υποτιμούν πάντα την δύναμη των ηλίθιων.
Για την ακρίβεια όσοι δεν είναι ηλίθιοι ξεχνούν διαρκώς το πόσο χρονοβόρα και επιβλαβής είναι η συναναστροφή με ηλίθιους και ότι πάντα οδηγεί σε ολέθρια λάθη. Υποτιμάμε πάντα τους ηλίθιους με κίνδυνο να την πατήσουμε εμείς οι ίδιοι. Αυτό μας οδηγεί και στον τελευταίο νόμο:
Νόμος 5. Ένας ηλίθιος άνθρωπος είναι το πιο επικίνδυνο είδος ανθρώπου.
Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για τους ηλίθιους. Η διαφορά ανάμεσα στις κοινωνίες που καταρρέουν από το βάρος των ηλιθίων και σε αυτές που καταφέρνουν να τους αφομοιώνουν, είναι η φτιαξιά των έξυπνων μελών τους. Αυτών που προχωρούν παρά τα εμπόδια που τους βάζουν οι ηλίθιοι, που ισορροπούν όλα όσα χάνονται εξαιτίας των ηλίθιων.