Ο Γιάννης Ιωαννίδης , Καθηγητής Ιατρικής, Επιδημιολογίας και Υγείας του Πληθυσμού αλλά και της Στατιστικής και της Επιστήμης Βιοϊατρικών Δεδομένων στο Stanford University, και ο οποίος θεωρείται από τους εξέχοντες επιστήμονες για την υπεράσπιση της ιατρικής που βασίζεται σε στοιχεία, έχει δεχτεί σκληρή κριτική τα τελευταία δύο χρόνια....
Όπως πολλοί ειδικοί σε θέματα υγείας υψηλού κύρους, ο Ιωαννίδης έκανε κάποιες προβλέψεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας που τελικά αποδείχθηκαν λανθασμένες. Για μια πανδημια γεμάτη με άγνωστες παραμέτρους, αυτό ήταν αναμενόμενο.
Αλλά ίσως ο μεγαλύτερος λόγος που έχει δεχτεί πυρά είναι επειδή αμφισβητεί την ορθότητα των αυστηρών περιορισμών, των διχαστικών εντολών εμβολίων και άλλων περιοριστικών μέτρων για τη διαχείριση της πανδημίας. Ο Ιωαννίδης είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει περισσότερες διαμάχες με ένα νέο σχόλιο που δημοσιεύεται στο European Journal of Clincial Investigation στο οποίο υποστηρίζει ότι είναι καιρός να κηρύξουμε το τέλος της πανδημίας COVID-19.
«Αυτό δεν σημαίνει ότι το πρόβλημα ελαχιστοποιείται ή ξεχνιέται αλλά θα πρέπει οι πολίτες του κόσμου να επανέλθουν στην κανονικότητα τους. Η ετοιμότητα για την πανδημία θα πρέπει να μελετηθεί προσεκτικά και να οργανωθεί εκ των προτέρων, αλλά δεν πρέπει να διαταράξει τη ζωή».
Ενώ ο Ιωαννίδης αναγνωρίζει ότι δεν υπάρχουν ποσοτικοί ορισμοί για το τέλος μιας πανδημίας όπως ο COVID-19, υποστηρίζει ότι το ποσοστό ανοσίας που υπάρχει τώρα παγκοσμίως υπερβαίνει το όριο που απαιτείται για να δηλωθεί ο SARS-CoV-2, ο ιός που προκαλεί το COVID-19, ενδημικός – θα συνεχίσει να είναι μαζί μας αλλά πλέον δεν δικαιολογείται το καθεστώς έκτακτης ανάγκη για τη δημόσια υγεία -.
«Μέχρι το τέλος του 2021, πιθανώς το 73%-81% του παγκόσμιου πληθυσμού είχε εμβολιαστεί, είχε μολυνθεί ή συνδυασμός και των δύο. Οι θύλακες χαμηλής ανοσίας, όπως σε μέρη που ακολούθησαν πολιτικές μηδενικού COVID-19 ή είχαν περιορισμένη πρόσβαση σε αποτελεσματικά εμβόλια, μπορεί να επιμείνουν, προκαλώντας περιφερειακές εστίες, αλλά πιθανότατα δεν θα δούμε ποτέ ξανά τον COVID-19 να προκαλεί έξαρση και να υποχρεώνει τον πλανήτη να λειτουργήσει σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης.
Το να κηρύξουμε την ολοκλήρωση της πανδημικής φάσης του COVID-19 σημαίνει κατανόηση και αποδοχή ενός νέου «κανονικού».
«Η μείωση των θανάτων από COVID-19 πίσω στα τυπικά επίπεδα της εποχικής γρίπης μπορεί να μην συμβεί απαραίτητα το 2022 ή ακόμα και μετά», προειδοποιεί ο Ιωαννίδης.
«Με έναν ολοένα και πιο γηρασμένο παγκόσμιο πληθυσμό, το «φυσιολογικό» μπορεί να εξακολουθεί να αντιστοιχεί σε υψηλότερους αριθμούς θανάτων…Αυτό δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως μια συνεχιζόμενη πανδημική φάση».
Η χαλάρωση από την πανδημία απαιτεί επίσης μια ευρεία διανοητική μετατόπιση. Αυτό σημαίνει να εστιάσουμε περισσότερο σε δείκτες όπως οι εισαγωγές σε νοσοκομεία εντατικής θεραπείας για την καθοδήγηση της πολιτικής και όχι μόνο ανάλυση λοιμώξεων ή εστίαση στα κρούσματα.
«Εάν η αντίληψη του κινδύνου επικεντρώνεται σε αριθμό τεκμηριωμένων κρουσμάτων, η ψευδής αντίληψη των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης μπορεί να είναι δύσκολο να αρθεί», γράφει ο Ιωαννίδης.
Η έξοδος από την πανδημία σημαίνει επίσης μείωση της κάλυψης του COVID-19 στα δημοφιλή από τα μέσα ενημέρωσης που έφθασε στα όρια της τρομοκρατίας. Κατά μέσο όρο, οι Αμερικανοί πίστευαν στις αρχές του 2021 ότι το 8% των θανάτων είχε συμβεί σε άτομα ηλικίας κάτω των 24 ετών. Το πραγματικό ποσοστό των θανάτων σε ηλικίες κάτω των 24 ετών είναι σήμερα 0,3%.
Επιπλέον, το 33% του πληθυσμού πιστεύει σταθερά ότι ο COVID οδηγεί σε νοσηλεία σε περισσότερα από τα μισά κρούσματα. Κατά το πιο πρόσφατο κύμα Omicron, το ποσοστό ήταν 3% ή χαμηλότερο.
Η κήρυξη της λήξης της πανδημικής φάσης του COVID-19 έχει οφέλη, λέει ο Ιωαννίδης. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να επιτρέψει στους οργανισμούς δημόσιας υγείας να επικεντρωθούν ξανά σε πιο πιεστικά παγκόσμια ζητήματα υγείας, όπως η κακή διατροφή και η πείνα, που συλλογικά σκοτώνουν 9 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, συμπεριλαμβανομένων 3,1 εκατομμυρίων παιδιών.
Ως μέτρο σύγκρισης τουλάχιστον 6,2 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν από COVID-19 τα τελευταία δύο χρόνια, η συντριπτική πλειοψηφία άνω των 65 ετών και μείωση της παγκόσμιας ανισότητας. Τέλος, η μετάβαση από την πανδημία στην κανονικότητα θα μπορούσε να αμβλύνει ορισμένες από τις πολιτικές διαιρέσεις που έχουν διασπάσει τις κοινωνίες σε όλο τον κόσμο.